In de naweeën van een ongetwijfeld drukke
ochtendspits, stond ik, in het kader van een schoolreisje, met mijn klas in een
halletje van de stoptrein van Driebergen naar Utrecht. Duidelijk geen gangbare
ochtend van zomaar een schooldag en normaal gesproken toch reden genoeg voor
wat opwinding. Schuddend door de vele spoorwisselingen stonden we schouder aan
schouder. Maar van opwinding geen spoor te bekennen. Schuin tegenover mij stonden
vijf leerlingen, hoofd voorover gebogen, druk in de weer met hun mobiele
telefoon. Toen ik met een knipoog vroeg of ze zo’n schooluitje ook zo gezellig
vonden, antwoordde ze zonder blikken of blozen dat ze met elkaar aan het
‘appen’ waren.
Mijn eerste reactie was er een vol vertwijfeling. ‘Wat
is mis met praten?’ vroeg ik. Waarop er één direct reageerde; ‘niets hoor, maar
zo kan iedereen het meteen zien.’ Tja, daar sta je dan. Geen speld tussen te
krijgen.
Misschien was hun gesprek niet geschikt voor mijn
oren. Wellicht bespraken ze mijn (in hun ogen natuurlijk) iets te oubollige
vest. Of ze bepaalden wie welk huiswerk op ‘insta’ zou zetten, zodat de rest
het in de namiddag kon overschrijven. Ik zal het nooit weten.
Wederom drong de vraag zich op wat de invloed is van
dit ‘online leven’ op de jeugd. Waar kunnen wij er ons voordeel mee doen binnen
het onderwijs? Maar ook; Wat zijn de gevaren en hoe kunnen wij ons hiertegen
wapenen?
Deze generatie jongeren weet misschien niet beter.
Voor aanvang van de basisschool hebben ze zich al ‘swipend’ door hun speelgoed heen geveegd. Menig kleuter heeft vaak al aangetoond
perfect in staat te zijn een nieuw filmpje op de Ipad te starten. Vaak tot
grote bewondering van de ouders. Dit lijkt nog niet direct een verband te
hebben met het bovenmatige gebruik van social media, maar de aandacht en
interesse voor schermpjes is gewekt. Ik besef me dat deze theorie gebaseerd is
op psychologie van de koude grond. Maar tot op heden ervaar ik toch vooral de
nadelige gevolgen van intensief social media gebruik bij mijn leerlingen.
Twitter, Snapchat, Instagram, Pinterest, Facebook, een
kleine greep uit het steeds groter wordende aanbod social media. Het biedt
ongekende mogelijkheden volgens de kenners. Het is volgens diezelfde kenners
slechts een kwestie van tijd voordat we het over de volle breedte inzetten in
het moderne onderwijs. Er tegen strijden of er voor weglopen is zinloos,
omarmen is het devies.
Maar zoals gezegd worden wij op Maupertuus toch vooral
geconfronteerd met de nadelige kanten van het gebruik. Onze leerlingenpopulatie
kenmerkt zich door leerlingen met leerproblemen en/of
ontwikkelingsachterstanden. Zelfs zonder dergelijke problematieken weten we
allemaal hoe snel een mailtje verkeerd over kan komen. Laat staan hoe dat is
voor onze leerlingen. Een impulsieve uitlating via een sociaal medium is gauw
geplaatst. Iemand met een sociaal emotionele achterstand, kan door een op het
oog onhandig berichtje totaal van slag raken. Ons geluk is dat Maupertuus een
kleine school is met korte lijntjes naar alle ouders. Zodoende kunnen we
brandjes vaak tijdig blussen. Maar de dreiging ligt altijd op de loer.
Het is bij ons dan ook een goed gebruik dat alle
leerlingen aan het begin van de dag hun mobiele telefoon inleveren bij hun
mentor. Aan het eind van de dag krijgen ze deze weer terug. Dit voorkomt een
hoop gedoe, maar uiteraard niet alles. Wij hebben natuurlijk geen invloed op
wat er in de namiddag en avond allemaal gebeurt. Laat staan in de nacht.
Leerlingen die ‘s nachts om drie uur nog berichtjes naar elkaar versturen, zijn
eerder regel dan uitzondering. En dit gebeurt lang niet altijd uit eigen vrije
wil. Ook binnen de social media is er sprake van groepsdruk. Laatst
vertelde een meisje van vijftien dat ze enorm was opgelucht toen haar ouders
haar mobiele telefoon hadden ingenomen. Met één berichtje ‘kan niet online, f#*k ouders’ was ze in haar beleving legaal offline.
Haar omgeving verwachtte op social media namelijk niets meer van haar. Ze sliep
weer goed, kwam uitgerust op school en kon zich weer richten op de zaken die er
toe doen. Kennelijk tel je niet mee als je niet reageert op zogenaamde
groepsgesprekken. Althans, zo beleven leerlingen het. Je moet continue van je
laten horen. Of dat nou overdag is of diep in de nacht. En dat op meerdere
social media tegelijkertijd natuurlijk. Ik geef het je te doen.
Je moet van goede huize komen om je ogen te sluiten
voor deze ontwikkelingen. Als school is dat onmogelijk en zelfs onverantwoord.
Feit is wel dat veel scholen, ondanks bergen protocollen, nog vaak
handelingsverlegen zijn als het gaat om problemen met social media. Iedereen
herinnert zich nog de nieuwsberichten over de verschrikkelijk gevolgen van
online pesten een jaar geleden. Het staat dan ook als een paal boven water dat
er op scholen veel aandacht aan dit onderwerp moet worden besteed.
Op Maupertuus ontvangen we binnenkort een toneelgroep
die ons al spelenderwijs wegwijs gaat maken in de do’s and don’ts op het gebied
van social media. Daarnaast zullen er nog meerdere blogs gewijd worden aan dit
onderwerp.
De invloed van social media op de ontwikkeling van
kinderen is groot. Zoveel is duidelijk. Nu is het zaak uit te vinden hoe we de
risico’s ervan kunnen beperken en de mogelijkheden kunnen benutten.
Online leven met social media.
Voorlopig blijft het voor mij een raadsel wat er zo
‘sociaal’ aan is.
Luuk Leussink, mentor en docent op Maupertuus
Maupertuus
Hortslaan 2
3971 LC Driebergen
Tel: 0343-533611
Email: driebergen@maupertuus.info
Geen opmerkingen:
Een reactie posten